Week van de Geschiedenis 2006

In het museum is het thema "de Vuursteen".

Zowel geologisch als archeolisch gezien is dit een interessant gesteente. Er is daarom een speciale tentoonstelling over vuurstenen, agaten en enkele stenen werktuigen.

Vuursteen is een bijzonder gesteente die voor onze voorouders van groot belang was. Meer dan 250.000 jaar geleden ontdekte de mens het nuttige van de vuursteen. Ze maakten vuistbijlen, pijlpunten, schrapers, klingen, messen en dergelijke. En vuursteen heet uiteraard zo omdat je er vuur mee kan maken.

 Uiterlijk kan de vuursteen verschillende kleuren hebben: wit, grijs, rood, zwart en soms gestreept. Het heeft een fijne, glasachtige en compacte textuur met schelpvormige of glanzend schilferige breuk. Ook zijn er diverse vormen: knolvormig, lensvormig en plaatvormig. De vorm kan zelfs zo zijn dat men ze voor fossielen aanziet.

Vuurstenen zijn ontstaan door de diagenese van opgeloste kiezel in kalklagen. Bestanddelen in de steen kunnen zijn Chalcedoon, kwarts, opaal  en resten van briozoën, sponzen, radiolaren en zee-egels.

Waar kan men vuurstenen vinden? In Nederland zijn ze te vinden in het krijtgebied van Zuid Limburg en als zwerfsteen. In andere delen van Europa zijn ze bijvoorbeeld te vinden in Denemarken en Zuid Zweden  en in het kanaalgebied van Engeland - Frankrijk. Verder komt het in de hele wereld in krijtformaties voor.

 Als zwerfsteen zijn vuurstenen van noordelijke en zuidelijke afkomst te vinden. De noordelijke soort is in de noordelijke helft van Nederland gelegd tijdens de derde IJstijd, het Saaliën.  De vuursteen van zuidelijke oorsprong vindt men in Limburg en omgeving, in Rijn en Maas afzettingen. De vuursteen als zwerfsteen is van mindere kwaliteit.

 Door de komst van de landbouw had men grotere gereedschappen nodig voor hakken en bijlen. Daarvoor had men vuursteen nodig van goede kwaliteit. Dat is te vinden in de krijt of mergelafzettingen van Zuid Limburg. Dit is plaatseigengevormde vuursteen.

 In het gebied van Rijckholt was 5000 jaar geleden zelfs een vuursteen mijnbouw. Voorwerpen van deze vuursteen zijn in de wijde omtrek gevonden in Duitsland, België en Nederland.  In de Belvédère groeve zijn vuurstenen werktuigen gevonden van  250.000 jaar oud. Zij zijn het oudste bewijs van menselijke bewoning in Nederland.

 Speciaal voor de week van de geschiedenis is dus een tentoonstelling te zien over de vuursteen in Geologisch Streekmuseum de IJsselvallei.

Eikelhofweg 12, 8121 RC Olst.